صدایم فقط برای اهل‌بیت است | صدایی که با «آمدم ای شاه پناهم بده» غوغایی در موسیقی آیینی به‌پا کرد
تاریخ انتشار: ۱ تیر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۵۲۹۶۰۱۱
الناز عباسیان-همشهری آنلاین: بیشتر او را با قطعه ماندگار «آمدم ای شاه پناهم بده» می‌شناختیم و به شیوه اوج خوانی‌اش شهرت داشت اما گرمی و سوز صدایش برای دیگر اهل‌بیت(ع) هم بی‌نظیر بود؛ تاجایی که زنده یاد استادمحمدرضا شجریان و فرزندش همایون شجریان نیز این نکته را تأکید می کردند. اما زنده یاد استاد محمدعلی کریمخانی از این استعداد و توانایی حنجره طلایی‌اش تنها برای اهل‌بیت(ع) استفاده کرد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
او علاوه بر حضور در مجالس مداحی اهل‌بیت(ع) افتخار این را داشت که در تهیه و تولید آثار موسیقایی نیز فعالیت کند. اجرای ملودی «قطعه‌ای از بهشت» یا همان «آمدم ای شاه پناهم بده»، اجرای قطعه‌ای عاشورایی در حسینیه کربلایی‌ها با همکاری صادق آهنگران و نزارالقطری و تولید آلبوم «ساقی سرمست» به آهنگسازی آریا عظیمی‌نژاد ازجمله آنهاست.
آنچه در ادامه می‌خوانید حاصل گفت‌وگو با این مداح اهل‌بیت(ع) در ماه محرم سال ۹۸ است. گرچه این اواخر خیلی شکسته‌ترشده و چندان حال مساعدی نداشت اما برای گفتن از ائمه(ع) و ذکر مصیبتشان، بیماری را فراموش کرده و ساعتی همکلام ما شد تا یکی از آخرین گفت‌وگوهایش را اینگونه ثبت کند و همزمان با درگذشتش مطالعه آن معنی و مفهوم تازه ای پیدا کند. یادش گرامی!
استاد از شروع مداحی و علاقه‌تان به خواندن برایمان بگویید.
از کودکی قرآن می‌خواندم و مداحی می‌کردم. در دوران نوجوانی وقتی در هیئت‌ها و محافل مختلف می‌خواندم تشویقم می‌کردند و می‌گفتند صدای خوبی داری. پدرم هم صدایش خیلی خوب بود ولی نمی‌خواند. هم پدربزرگ مادری و هم پدربزرگ پدری و هم پدرم صدایشان خیلی خوب بود ولی نمی‌خواندند. آنچه من بلدم ژنی است و ارثی. نوجوانی و جوانی من در شهر نرجه، آن طرف تاکستان گذشت. من آنجا به دنیا آمدم و تا ۲۰ سالگی هم همانجا بودم و بعد به تهران آمدم و مداحی را با جدیت ادامه دادم. در ایام محرم و ماه مبارک رمضان تمرین مناجات‌خوانی و مداحی می‌کردم.
روزی که آریا عظیمی‌نژاد از شما دعوت کرد تا قطعه‌ای برای امام‌رضا(ع) بخوانید، فکرش را می‌کردید این مناجات آن‌قدرفراگیر و ماندگار شود که دل هر زائری را بلرزاند و حیرت بسیاری از اهالی حرفه‌ای موسیقی را برانگیزد که چطور حنجره شما تا چند گام بالاتر را ادا کرده است؟
همیشه بزرگ‌ترین آرزویم، این بود که نوایم مثل اذان مرحوم موذن‌زاده ماندگار شود. خاطرم هست تقریبا ۱۴ یا ۱۵ ساله بودم که همراه خانواده برای نخستین‌بار به مشهد مشرف و زائر آقا امام‌رضا(ع) شدم. نمی‌دانم چه شد که در همان زیارت اول از آقا خواستم تا عنایتی کند و من یک مدح ماندگار برایش بخوانم. آن زمان تحقق این آرزو یک‌رؤیا بود و خدا را شکر بعد از گذشت چندین سال دعایم مستجاب شد و همیشه برای این لطف سپاسگزار خدا و امام‌رضا(ع) هستم.
آلبوم عاشورایی ساقی سرمست شما هم مثل دیگر آثارتان مورد استقبال قرار گرفت. به‌نظر شما چرا کارهای شما اینقدر ماندگار می‌شود؟
هر چه از دل برآید لاجرم بر دل نشیند. من از عمق دل این قطعه‌ها را خوانده‌ام و حس می‌کردم خدمت امام‌حسین(ع) و امام‌رضا(ع) می‌خوانم بنابراین تلاش می‌کردم کارم، کم و کسری نداشته باشد.
اگر با دل و جان به سمت و سوی امام‌حسین(ع) بروی و نیم‌نگاهی به کارت داشته باشند، کار تو ماندگار می‌شود. یقین دارم آلبوم ساقی سرمست از این درجه بالاتر هم می‌رود و حتی جوانان خارج از کشور را نیز شیفته خود کرده و می‌کند. هرکسی، قطعات منتشر شده من را گوش می‌کند، از این لحن و صدا متعجب می‌شود.
به نکته خوبی اشاره کردید؛ سبک اوج خوانی شما زبانزد بوده و حتی همایون شجریان به نقل از پدرشان به این شیوه آوازخوانی تأکید داشته است. کمی درباره این سبک توضیح می‌دهید.
آقای همایون شجریان به ما لطف دارند و ما قابل این حرف‌ها که ایشان فرمودند، نبودیم. خاطرم هست که در همان دفتر قدیمی شرکت‌شان در خیابان هفت‌تیر که با محمد اصفهانی به دیدن استاد شجریان رفته بودیم، همانجا بود که قطعه را خواندم. همایون طبقه پایین بود و وقتی آمد پرسید این صدای چه‌کسی است؟ استاد مرا معرفی کردند. همایون گفت من طبقه پایین گوش‌هایم را گرفته بودم! من همین‌جا از همایون شجریان تشکر می‌کنم.
شما سبک خاصی هم در اجرای کارهایتان دارید؟
من نه مداح هستم و نه خواننده! باید بگویم این را هم من اختراع نکردم، من خودم را به کسی دیگر می‌سپارم. می‌خوانم اما تکیه‌ام جای دیگر است.
تمرین هم کرده‌اید یا نعمت خدادادی است؟
صدا عنایت پروردگار است، منتها ساختنش و پختنش دست کسی است که از این عنایت برخوردار شده است. من شب و روز زحمت کشیدم، آهنگ‌های مختلف گوش کردم چه ترکی، چه عربی، چه فارسی و... و تمام این موسیقی‌ها را گوش کردم و از آنها چیزهایی درآوردم. همین قطعه‌ای که برای امام‌رضا(ع) خواندم -آمدم ای شاه پناهم بده- یا آلبوم ساقی سرمست و یا آنچه برای امام حسین(ع) خواندم به اسم «نجوای عاشورا» و مجید مجیدی کارگردانی‌اش را برعهده داشت و حاج نزارالقطری و صادق آهنگران هم بودند و به زبان‌های عربی، فارسی و ترکی خواندیم، اینها عنایت خداوند است و نظر امام حسین(ع) و ما چیزی از خودمان نداریم.
کسی هم به من یاد نداده است، من خودم گوش کرده‌ام و اینها را یاد گرفته‌ام. اما برای داشتن صدای خوب دستگاه فایده ندارد، باید زحمت کشید، باید تمرین کرد. البته که دستگاه هم خیلی مهم است اما منظورم در دستکاری، صدای خواننده نیست. مرحوم صبحدل همیشه به من تأکید می‌کرد که هنگام اوج گرفتن ۳۰ الی ۴۰ سانتی‌متر از میکروفون فاصله بگیرم تا صدا جیغ نشود. وقتی اینها را رعایت کنیم نیاز به دستکاری توسط دستگاه نیست.
شما نعمت بزرگی چون صدای زیبادارید اما چرا از این صدا جز در موسیقی مذهبی استفاده نکردید؟
افتخار من این است که از صدایم فقط برای اهل‌بیت(ع) استفاده می‌کنم. اینها همه عنایت خداوند است و خداوند ما را بازخواست می‌کند که من این صدا را به تو دادم، تو کجا مصرفش کردی!؟ من دلم نمی‌خواهد به‌خاطر چند صباحی شهرت و پول از این لطف خدا دور شوم.
صحبتی با مداحان دارید؟ و ویژگی مداحی اهل‌بیت(ع) چیست؟
من در جایگاهی نیستم که بخواهم در این زمینه اظهارنظر کرده یا نصیحت کنم. اما معتقدم آنچه می‌خوانیم باید در شأن امام‌حسین(ع) و اهل‌بیت(ع) باشد. ما باید اول ببینیم آنچه می‌خوانیم در شأن اینها هست یا نه، نکند با آنچه من می‌خواهم بخوانم اینها کوچک شوند و آیا آنچه می‌خوانم واقعا به دل خودم می‌چسبد!؟ با ۴ نفر هم باید صلاح و مصلحت کرد، یعنی یا باید خودتان بلد باشید و یا اگر بلد نیستید بپرسید، سؤال کردن ایرادی ندارد.
متأسفانه بعضی‌ها اینطور نیستند و من هم کارهای نیستم که بخواهم جلوی کسی را بگیرم. من زورم به‌خودم می‌رسد و هرقدر بتوانم اصیل، سوزناک و بر مبنای شعرهای اصیل بخوانم، می‌خوانم. شاید درست نباشد ولی عقیده‌ام این است که نوحه و روضه مکشوفه خواندن، درست نیست. من ایما، اشاره و در پرده‌گویی را بیشتر می‌پسندم. همه از بچگی پای منبر بوده‌ایم، همه می‌دانیم امام حسین(ع) را چگونه شهید کرده‌اند، خیمه‌اش را آتش زدند، لازم نیست شما در هر روضه‌ای، در هر مداحی اینها را تکرار کنید؛ شعری بخوانید که این را در پرده، با ایما و اشاره یا با استعاره بگوید؛ بنشینید یک شعر و آهنگ خوب انتخاب کنید که چهار نفر دیگر هم که به‌دست شما نگاه می‌کنند چیزی یاد بگیرند. تأکید می‌کنم که مداح باید حرف تازه و شعر تازه و متناسب با مجلس داشته باشد مثلا در میلاد امام‌حسین(ع) روضه قتلگاه می‌خوانند که اشتباه است. منظور این است که مواظب باشیم چیزی نخوانیم که کسرشأن مقام شامخ امام حسین(ع) شود.
در زمینه مداحی شاگردی هم تربیت کرده‌اید؟
نه، گاهی در مساجد و تکایا چیزی بپرسند، پاسخ می‌دهم ولی اینکه شاگرد داشته باشم، اینطور نیست.
سبک یا صدای چه‌کسی را در زمینه مداحی می‌پسندید و گوش می‌دهید؟
افراد زیادی فارسی، آذری و عربی می‌خوانند و خوب هم می‌خوانند اما همیشه گفته‌ام و بازهم عرض می‌کنم که صدای مرحوم استاد سلیم موذن‌زاده اردبیلی واقعا بی‌نظیر و بدون نقص بود. من شک ندارم اگر استاد سمت موسیقی می‌رفت، با صدایشان دنیا را تسخیر می‌کرد که البته هم‌اکنون هم با نوای مداحی‌شان قلب‌های بسیاری را تسخیر کردند.
جز مداحی به چه کاری مشغول هستید؟
بیش از ۵۰ سال است که می‌خوانم اما مداحی شغل و راهی برای امرار معاشم نبوده است. من بازنشسته شرکت چیت‌سازی‌ام و منبع درآمدم جداست. البته نمی‌گویم که از مداحی پولی نمی‌گیرم اما شغل من نبوده و بلکه عشق و علاقه‌ام بوده و هست.
هم‌اکنون مشغول تولید کار جدید هستید؟ درباره آخرین اثرتان هم اگر ممکن است توضیحی بدهید.
محرم سال پیش آریا زنگ زد و گفت که آلبوم جدید ضبط کنیم. از این رو اثر جدید «جان خستگان» همزمان با سالروز تولد امام‌رضا(ع) منتشر شد. هم‌اکنون کمی کسالت دارم و مشغول کاری نیستم. انشاءالله خدا همه بیماران را شفا دهد حتما این بیماری من هم بی‌حکمت نیست.
آلبوم عاشورایی ساقی سرمستمحرم۱۳۹۱ پس از چندسال کارکردن، آلبوم عاشورایی «ساقی سرمست» با نوای محمدعلی کریمخانی و آهنگسازی آریا عظیمی‌نژاد منتشر شد. کریمخانی درباره این آلبوم ماندگار می‌گوید: «این کار یک اثر فاخر آیینی است و باید حق آن ادا شود. نه به‌خاطر اینکه من خواننده آن هستم، به این خاطر که این آلبوم، ویژه امام‌حسین(ع) است». او ادامه می‌دهد: «تولید آلبوم ساقی سرمست ۳ سال طول کشید. ۱۲ قطعه ۶-۵ دقیقه‌ای است و برایش خیلی زحمت کشیدیم. باور کنید من می‌خواندم و می‌آمدم خانه، آریا زنگ می‌زد، می‌گفت آقای کریمخانی یک توک پا بیایید، این جایش ایراد دارد و دوباره از سر می‌خواندم. اینطور نیست که ما یک‌بار رفته باشیم استودیو و برگشته باشیم. آریا خودش خیلی سختگیر است و شعرها و آهنگ را با هم انتخاب می‌کنیم.
در همین آلبوم ۱۲ آهنگ هست؛ آهنگ‌هایی جورواجور مثل سه‌گاه، همایون، بیات ترک، ماهور و... من همه اینها را در آنجا خوانده‌ام. این خود می‌تواند الگویی برای دیگران باشد». گفتنی است این آلبوم عاشورایی شامل قطعه‌هایی با عنوان این حسین کیست، آرامگه یاد، خاک بهشت، چشمی پر از باران، با من نظاره کن، نیزه‌ها اگر بلند است ز سر تو سربلندند، ساقی سرمست، بانوی مهر، پیراهنی که‌آید از او بوی یوسفم، عزای عالم، یک کاروان دل و آرامگه یار است.
خاطره محمد اصفهانی از کریمخانی و صدای اعجابانگیزشمحمد اصفهانی خواننده نامی این صدا را شنیده و به گفته خودش، کریمخانی به نوعی کشف او به‌حساب می‌آید؛ پس همه کاری کرده تا بتواند قدر و قیمت این صدا را بیشتر و بیشتر بشناساند. این خواننده درباره جایگاه و محتوای صدای کریمخانی می‌گوید:«از سال 64با محمدعلی کریمخانی در یک مراسم آشنا شدم و سال‌های بعد نیز که در رادیو با آقای صبحدل همکاری می‌کردم این دغدغه را داشتم که ایشان را فریاد بزنم، چرا که احساس می‌کردم صدای کریمخانی شناخته نشده است. راجع به این هنرمند با صبحدل صحبت کردم و قرار شد او از کریمخانی تست بگیرد. این آزمون در محل قدیم رادیو درمیدان ارگ و در یک جای دنج انجام شد و او دو بیتی را برای صبحدل خواند درحالی‌که ساعت 10صبح بود و صبح خواندن برای خواننده کار بسیار سختی است. اما هنگامی که صبحدل همان نیم‌بیت اول را با صدایش شنید گفت: «کافیه برویم استودیو.» اصفهانی در ادامه به کم نظیر بودن این صدا اشاره می‌کند و می‌گوید: «صدای محمدعلی کریمخانی صدایی تکرار ناپذیر با حجمی عجیب است. او یک پدیده استثنایی است و لازم نیست که برای این صحبت مدرک و دلیل بیاورم. چرا که آلبوم او منتشر شده است. تأسف می‌خورم که او در معرفی خود به جامعه کوتاهی کرده است اما چیزی که هست او همیشه از کار با موسیقی نگران بود و می‌گفت من مداح امام حسین(ع) هستم و با موسیقی نمی‌دانم چه کار کنم. اما من به او گفتم در این آلبوم با آریا عظیمی نژاد همکاری خواهی کرد و عظیمی‌نژاد از آن هنرمندانی نیست که کسی از کار با او نگران باشد.»
کد خبر 685205 برچسب‌ها اهل بیت خواننده - شجریان خواننده - همایون شجریان مداحیمنبع: همشهری آنلاین
کلیدواژه: اهل بیت خواننده شجریان خواننده همایون شجریان مداحی محمدعلی کریمخانی شاه پناهم بده آریا عظیمی نژاد آلبوم عاشورایی همایون شجریان برای اهل بیت امام حسین ع ساقی سرمست امام رضا ع اهل بیت ع منتشر شد قطعه ای
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۵۲۹۶۰۱۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
امام جمعه شیراز : در مجلس ختم و فاتحه، موسیقی می‌نوازند / شراب‌خواری و قماربازی ضرر دارد / یک دانشمند گفته اگر نصف شراب‌فروشی‌ها تعطیل شود، به نصف بیمارستان‌ها نیاز نداریم
به گزارش صدای ایران از ایسنا،آیت‌الله لطف‌الله دژکام امروز (۱۴ اردیبهشت ماه) در نماز جمعه شیراز با بیان اینکه در ابعاد مختلف جنگ ترکیبی و جنگ نظامی سر و سامانی پیدا کرده است، گفت: تقریباً بیش از ۴۰ سال این جنگ به ما تحمیل شده است. رهبر معظم انقلاب به‌تازگی در دیدار فرماندهان نظامی کشور فرمودند که هر روز مستمر و مرتب باید در عرصه نظامی نوآوری داشته باشید، در غیر این صورت دشمن ما را شکست می‌دهد.
وی ادامه داد: همان‌طور که در جنگ نظامی به این جایگاه رسیده‌ایم که فرماندهان ما به «وعده صادق» می‌رسند، در جنگ اقتصادی و فرهنگی نیز باید به این جایگاه برسیم. به این معنی که آنقدر آمادگی داشته باشیم و ابزار نبرد اقتصادی و فرهنگی را فراهم کنیم که دشمن وقتی به ما حمله کرد، بتوانیم به آن پاسخ دهیم.
امام جمعه شیراز به مسأله سبک زندگی اسلامی پرداخت و گفت: در مقابل آن، سبک زندگی غیراسلامی را داریم. اسلام سبک زندگی عاقلانه‌ای دارد و غیر از آن را می‌توان غیرعلمی قلمداد کرد، پس سبک زندگی عاقلانه را باید به یکدیگر یادآور شویم.
وی بیان کرد: شنیده می‌شود در مجلس ختم و فاتحه، موسیقی می‌نوازند، اما آیا هر کاری غربی‌ها کردند ما هم باید انجام دهیم؟ چه می‌شود که این رفتار‌ها در سبک زندگی ما جاری می‌شود؟ باید سبک زندگی اسلامی را مرور کنیم. شراب‌خواری و قماربازی ضرر دارد و فرد عاقل به دنبال ضرر نمی‌رود؛ بنابراین زندگی اسلامی عاقلانه است و سبک زندگی غربی، عقل را کنار گذاشته است. یکی از دانشمندان گفته است که اگر نصف شراب‌فروشی‌ها تعطیل شود، به نصف بیمارستان‌ها نیاز نداریم.
وی در ادامه، به نقش مدیران کشور در برنامه‌ریزی اشاره کرد و گفت: مدیران کشور در رده‌های مختلف باید برنامه‌ریزی داشته باشند. درخواست داریم مسؤولان به قانون عمل کنند و با آنچه در فضای مجازی می‌بینیم و خارج از حد قانون است، برخورد شود.
نماینده ولی فقیه در استان فارس با بیان اینکه رسم اداره کشور اجرای عدالت در حدود الهی است، افزود: امیدوارم همه ما در چارچوب قانون شرعی و دینی اقدام کنیم و آنچه نتیجه می‌گیریم رضایت خداوند را به دنبال داشته باشد. ما انقلاب کردیم و شهدا برای رضایت خداوند شهید شدند، فراموش نکنیم که کار برای رضایت خداوند آغاز شده است و باید در راه رضای خداوند ادامه داشته باشد.
امام جمعه شیراز به فرا رسیدن سالروز شهادت امام جعفر صادق (ع) اشاره کرد و گفت: امشب برای همه جهان اسلام و شیعیان اهل بیت (ع) عزای بزرگی است. رئیس مذهب جعفری فرمودند، یکی از عذاب‌های الهی که ممکن است کسی به آن مبتلا شود، عذاب استدراج است. استدراج این است که یک نفر عیب همه را می‌گوید، اما از عیب خود غافل است. در روایت آمده که انسان اگر بخواهد خطا‌های خود را جبران کند، دیگر وقت توجه به دیگران را ندارد.
دژکام اظهار کرد: به همان نسبت که خوب است انسان مخالف معصیت باشد، خوب نیست به‌دلیل مخالفت با معصیت، آبروریزی کند؛ بنابراین در شریعت ما مخالفت با معصیت نیز شرایط و روش خاصی دارد.
وی ادامه داد: رسمی به اسم مطالبه‌گری در برخی افراد ایجاد شده است که بدون حتی ذره‌ای تشکر از اقدامات صورت‌گرفته، تنها به مطالبه می‌پردازند. مطالبه‌گری خوب و لازم است، اما باید ضمن تشکر از زحمات گذشته، مطالبات مطرح شود.
او در ادامه به ۱۵ اردیبهشت، روز شیراز اشاره و بیان کرد: نامگذاری این تاریخ به نام شیراز، نخستین بار در کشور رخ داد و بعد از شیراز، شهر‌های دیگر روز خود را معین کردند که این یکی از نوآوری‌های شورای شهر شیراز بود.
دژکام به اقدامات خوب مسؤولان شهر شیراز در راستای محرومیت‌زدایی اشاره کرد و گفت: تاکنون در برخی محلات شهر، اقدامات موثری صورت گرفته است و مردم آنجا قدردان بوده‌اند. امیدواریم مدیران شهری توفیق پیدا کنند که برای همه محلات شیراز خدمات را توسعه دهند، چراکه از محرومان فریاد رسی کردن، کار بسیار پسندیده و نیکویی است.
امام جمعه شیراز با بیان اینکه در عرصه خدمات شهری، محیط زیست و سلامت شهری تلاش‌های خوبی انجام شده است که گزارش اقدامات صورت‌گرفته به‌مناسبت روز شیراز منتشر خواهد شد، اضافه کرد: متروی حرم مطهر باید مورد توجه مسؤولان باشد که اقداماتی هم انجام شده است، اما تا زمان رسیدن به نتیجه مطلوب، باید مطالبه را ادامه دهیم تا شرایط عرض ادب مردم به ساحت مقدس حرمین تسهیل شود.
حادثه تلخ برای جوان معلول ساروی که نخبه دانشگاه بود